«Մտածելու տեղիք են տալիս այն աշխատանքները, որ շատ արագ հայտնվում ու կորչում են»

Դերասան ԲԱԲԿԵՆ ՉՈԲԱՆՅԱՆԻ հետ մեր զրույցը «Կյանք ու կռիվ 2. 25 տարի անց» ֆիլմում նրա կերտած կերպարի, ստեղծագործական նրբերանգների, կինոյի ազդեցության ու հանդիսատեսի արձագանքի մասին է: Բաբկեն Չոբանյանը խաղում է հատուկ նշանակության ջոկատի հրամանատարի` Արմանի դերը: Ֆիլմի առաջին մասում Արմանին մարմնավորում է Սամվել Թոփալյանը:

-Ֆիլմում ներկայացված են անկախության 25 տարիները, որոնց միջով անցել եք Դուք, և որոնք քաջ ծանոթ են մերօրյա հանդիսատեսին: Դժվար չէ՞ մարմնավորել մեր ժամանակի հերոսին:
-Ցանկացած կերպար մարմնավորելը դժվար է: Այս դեպքում դժվարությունները կապված էին նրա հետ, որ արդեն կար կայացած կերպար` ճանաչված, սիրված, հասկանալի: Պետք չէր հեռանալ նրանից ու ներկայացնել հասուն տարիքում: Այդքանն անելն արդեն բավականին դժվար էր, անկախ նրանից, հերո՞ս է, հատուկջոկատայի՞ն, թե՞ ուղղակի զինվոր: Հերոս ստեղծելու խնդիր դրված չի եղել: Ես ստեղծել եմ կերպար` մարդուն, ով ապրում է, ունի արժանիքներ, հոգսեր, նվիրված է իր գործին, հայրենիքին, ընտանիքին, իր սիրուն: Նա կարող է հերոս ընկալվել կամ չընկալվել: Եթե ձեզ համար հերոս է, ուրեմն մենք հերոս ենք ստեղծել:
-Լավ ֆիլմը որոշակի էմոցիոնալ ազդեցություն ունի, կարող է ինչ-որ բան փոխել դիտողի ներսում: Դերասանը նո՞ւյնպես ֆիլմի նկարահանման ընթացքում և հետայդու որոշակի ազդեցություն է կրում ֆիլմից և իր ստեղծած կերպարից: Այդ առումով ի՞նչ ազդեցություն է ունեցել «Կյանք ու կռիվը»:
-Գիտե՞ք, յուրաքանչյուր դերից ինչ-որ բան է մնում դերասանի մեջ, մի դեպքում` քիչ, մյուս դեպքում` շատ: Բայց այնքան դժվար է բառերով բացատրել: Դրանք զգացողություններ են, կուտակումներ, որ հավաքվում են ներսումդ ու այդպես շարունակում ապրել, գուցե աննկատ փոխելով ինչ-որ բան:
-«Կյանք ու կռիվ» ֆիլմի առաջին մասում գլխավոր հերոսը մահանում է: Երկրորդ մասում թվում է, թե ընդհատվելու է նաև Ձեր մարմնավորած հերոսի կյանքը, սակայն անսպասելի շրջադարձ է լինում: Ռեժիսորը կեսկատակ-կեսլուրջ ասաց, որ հանդիսատեսը երկրորդ հերոսի մահը չէր ների իրեն: Դուք նո՞ւյնպես կարծում եք, որ Արմանը պետք է ապրեր:
-Այո, և ոչ նրա համար, որ իմ կերպարն է: Ֆիլմը պետք է լավատեսական նոտայով ավարտվեր, հույս ներշնչեր, որ, ի վերջո, կյանքը շարունակվում է, սերը հաղթում է, արդար գործը հաղթում է: Այդ տեսակետից` տվյալ պարագայում արդարացի եմ համարում happy end-ը:
-88-ի երկրաշարժից հետո խոսելու և լսելու ունակությունը կորցրած Սոֆին 25 տարի անց սկսում է խոսել ու լսել: Սոֆիի կերպարը, գոնե ինձ համար, զուգորդվում է հայրենիքի հետ, որը պետք է պաշտպանել, և, որը անցումային տարիներից հետո վերագտնում է իրեն: Ֆիլմում կա՞ր նման ենթատեքստ:
-Ես չգիտեմ` ֆիլմը նկարահանելիս այդպիսի շերտ եղե՞լ է, թե՞ ոչ: Հիմա մտածում եմ, որ եթե այդպես է ընկալվում, գուցե դա էլ կա: Ի վերջո, ֆիլմում հավաքական կերպարներ էին ներկայացված, և, ինչպես ռեժիսորն է ասում, սա ֆիլմ է մեր ժամանակի մասին, մեր խնդիրների, յուրաքանչյուրն իր հետ կտանի այն, ինչ կտեսնի, այն, ինչն իրեն հարազատ կթվա և մտածելու տեղիք կտա:
-Ֆիլմի ստեղծագործական խումբը մեկնելու էր Արցախ` նկարահանելու Շուշիի դրվագը, երբ սկսվեց Ապրիլյան պատերազմը: Զգացողությունն ինչպիսի՞ն էր:
-Ինչ-որ առումով թևաթափ եղանք: Միաժամանակ նպատակ դրվեց ֆիլմը, իբրև հարգանքի տուրք, նվիրել Ապրիլյան պատերազմի հերոսներին, և նման կերպով մասնակցել այդ կռվին:
-Ի՞նչ կասեք ֆիլմի ռեժիսորի մասին, նրա հետ աշխատելը հե՞շտ էր, թե՞ դժվար:
-Դժվարանում եմ նման որակումներ տալ` հեշտ, դժվար: Դժվար է այն առումով, որ սկզբում չես ճանաչում ռեժիսորին: Ժամանակ է պետք հասկանալու համար միմյանց աշխատաոճը: Իսկ երբ այդ փուլը անցնում է, իսկ դա շատ արագ է անցնում, արդեն սկսվում է համագործակցությունը, ինչը, անկասկած, հաճույք է: Յուրաքանչյուր ռեժիսոր բերում է իր աշխատաոճը, մեթոդները, պահանջները, ի վերջո, իր դպրոցը, և դա փոխադարձաբար հարստացնում է: Ինձ համար շատ հետաքրքիր է եղել Մհեր Մկրտչյանի հետ աշխատելը:
-Ի՞նչ կասեք Ձեր խաղընկերոջ` հանդիսատեսին գրեթե անծանոթ Արծրուն Չոբանյանի մասին: Նրա մարմնավորած կերպարը` Նարեկը, շահեց հանդիսատեսի համակրանքը: Ըստ Ձեզ` ո՞րն էր Արծրունի հմայքը:
-Հպարտության զգացում ունեմ և շատ ուրախ եմ: Որքան խաղընկերդ տաղանդավոր է, այնքան դու հարստանում ես, այնքան քո աշխատանքը դառնում է լավը: Սկզբում Արծրունի դերը շատ ավելի փոքր էր, հետո նրա շնորհիվ ավելի մեծացավ: Արծրունի անկեղծությունը, անմիջականությունը, հումորի զգացումն ու կենդանի խաղը կերտեցին այդ ճանաչելի, սիրելի կերպարը:
-Կինոսիրողներից, կինոքննադատներից զատ, ֆիլմը դիտելու են պատերազմի անմիջական մասնակիցները, մարտական գործին տեղյակ մարդիկ: Ըստ այդմ` պատասխանատվությունն ավելի՞ է մեծանում:
-Իհարկե, բայց մենք այդ պատասխանատվությունը կիսել ենք խորհրդատուների հետ: Ռազմական տեսարանները, զինվորականությանը, հատուկջոկատայիններին վերաբերող մանրամասներն իրենց խորությամբ ու նրբություններով պատկերելու համար մեծապես օգնել են հատուկ մասնագետները: Առանց նրանց ոչ մի քայլ չի արվել:
-Երբ ֆիլմը հասանելի դարձավ, համացանցում քննարկումների մեծ ալիք սկսվեց: Ե՛վ համակրանքն է շատ, և՛ քննադատությունը: Այս եռուզեռը բնակա՞ն է, թե՞ քննադատելու, ամեն նոր բան ջախջախելու միտում կա նաև:
-Եթե եռուզեռը, քննարկումները շատ են, ուրեմն գործ է արվել: Մտածելու տեղիք են տալիս այն աշխատանքները, որ շատ արագ հայտնվում ու կորչում են: Ցանկացած մարդ, որ գործ է անում, ինչ-որ բան է ստեղծում, ժամանակի ընթացքում սովորում է տարբերակել սրտացավ քննադատությունն ու վայրահաչոցը, նախանձը: Ինչ-որ տեղ բնական է, իմունիտետ ես ձեռք բերում ու գնում ես առաջ:
-Որտե՞ղ է ավելի շատ ապրում հերոսը` կյանքո՞ւմ, թե՞ նկարահանման հրապարակում:
-Ավելի շատ իրական կյանքում, բայց որ երկու կյանքով է ապրում, անկասկած է: Երկրորդ կյանքը շատ ավելի հետաքրքիր է, որովհետև ապրում ես այն կյանքով, որով իրական կյանքում հնարավորություն չունես ապրելու: Կերպար ես ստեղծում, հարցեր բարձրացնում, հարցեր լուծում: Հետաքրքիր, այլ կյանք է: Բայց առանց իրական կյանքի չի լինի, այստեղ դու գծում ես մյուս կյանքի պլաններն ու անելիքները:

Հարցազրույցը՝ Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ